افتادگی پلک: علت، علائم و جدیدترین روش درمان

برخی افراد از افتادگی بیش از حد پلک خود رنج می‌برند و این موضوع بر زندگی و فعالیت‌های روزمره آن‌ها تاثیر زیادی دارد. این عارضه افتادگی پلک (Eyelid drooping) نام دارد و حتی ممکن است سبب مختل شدن بینایی مبتلایان شود. بنابراین شناخت دلایل، علائم و راه‌های درمان آن اهمیت بالایی خواهد داشت.

افتادگی پلک چیست؟

به‌طورکلی افتادگی پلک معمولا به این دلیل که عضله یا ماهیچه بالابرنده پلک درست کار نمی‌کند اتفاق می‌افتد. اگر لبه پلک فوقانی چشم شما، روی چشمتان بیفتد یا پایین‌تر از حد معمول قرار گیرد؛ شما به عارضه پتوز (Ptosis) مبتلا هستید؛ این مشکل را با نام‌ بلفاروپتوز (Blepharoptosis) نیز می‌شناسند. ممکن است افتادگی پلک یک چشم یا هر دو را درگیر کند. گاهی نیز در پلک بالایی، پوست اضافی تشکیل می‌شود که به آن درماتوشالازی می‌گویند. در افرادی که سن بالاتری دارند معمولا افتادگی پلک بالا ترکیبی از هر دوی آن‌هاست. افتادگی پلک بسته به میزان آن، می‌تواند سبب ایجاد محدودیت دید شود. افتادگی پلک پایین نیز بیشتر با تجمع چربی در زیر پلک پایین و شل شدن پوست ایجاد می‌شود.

انواع افتادگی پلک

افتادگی پلک می‌تواند در سنین مختلف و به دلایل مختلف ایجاد شود و دو نوع کلی دارد که عبارتند از:

1. افتادگی پلک مادرزادی: این مشکل از بدو تولد نوزاد و با اختلال در رشد و عملکرد عضله بالابرنده پلک اتفاق می‌افتد.
2. افتادگی پلک اکتسابی: این حالت معمولا با افزایش سن و ضعیف شدن عضله پلک، آسیب به عصب پلک یا بیماری خاصی به‌وجود می‌آید و در انواع زیر طبقه‌بندی شده است:

• افتادگی پلک آپونئوروتیک: در این حالت که بسیار نیز رایج است؛ عضله‌ لواتر (عضله اصلی بالابرنده پلک) بیش از حد کشیده شده است.
• افتادگی پلک تروماتیک: این عارضه به سه دسته پتوز مکانیکی، پتوز میوژنیک و پتوز نوروژنیک (افتادگی پلک عصبی) تقسیم می‌شود.

نوع افتادگی پلک	گروه سنی در معرض بیماری	انواع بیماری	علت
مادرزادی	از بدو تولد	–	وراثت
اکتسابی	غالبا در بزرگسالان	آپونئوروتیک	افزایش سن و پیری سلول‌ها، لنزهای تماسی و آلرژی
		تروماتیک:	آسیب فیزیکی به عضلات پلک
		میوژنیک	اختلالات عضلانی مانند دیستروفی عضلانی
		نوروژنیک	آسیب دیدن اعصاب کنترل‌کننده حرکات عضلات پلک
		مکانیکی	عامل مکانیکی مانند وزن توده سلولی چربی یا تومور

دلایل ابتلا به افتادگی پلک

تعدادی از نوزادان با پتوز در یک یا هر دو پلک به‌دنیا می‌آیند. اما در اکثر موارد پتوز فقط با بالاتر رفتن سن به‌وجود می‌آید زیرا با افزایش سن، ممکن است پوست و ماهیچه پلک کشیده و ضعیف شود. در برخی موارد نیز افرادی که قبلا جراحی چشم (مانند لیزیک یا جراحی آب مروارید) انجام داده‌اند؛ به دلیل استفاده از ابزاری برای باز نگه داشتن چشم در زمان جراحی، دچار کشیدگی پلک خواهند شد. به طورکلی می‌توان گفت بیماری‌ها و یا شرایط زیر می‌توانند منجر به ایجاد افتادگی پلک پایین یا بالا شوند:

• مادرزادی
• ژنتیک
• سکته
• سندرم هورنر
• میاستنی گراویس (Myasthenia gravis)
• افتالموپلژی خارجی (فلج عصب چشمی)
• تومور در اطراف یا پشت چشم
• دیابت
• آلرژی و تورم در پلک
• دیستروفی عضلانی (اختلال در رشد بافت عضلانی)
• جراحی چشم
• افزایش سن
• تزریق بوتاکس
• آسیب دیدگی پلک

علائم افتادگی پلک

افتادگی پلک یک چشم به‌سادگی با مقایسه با چشم دیگر قابل تشخیص است. همچنین اگر هر دو چشم دچار این عارضه شوند بازهم تشخیص آن از روی ظاهر پلک کار آسانی خواهد بود. معمولا با توجه به اختلال بینایی حاصل از این عارضه، فرد مجبور می‌شود سر را عقب برده و چانه خود را کمی بالا ببرد؛ توجه به این حالت در تشخیص افتادگی پلک در کودکان بسیار موثر است. گاهی نیز افراد به ناچار ابروهای خود را قوس می‌دهند. این مشکل ممکن است فقط قسمت بالایی چشم یا کل مردمک را بپوشاند و سبب ایجاد درد و خستگی در اطراف چشم و تمایل به مالش بیش از حد چشم ‌شود. در افتادگی پلک پایین نیز با عدم تقارن پلک‌ها و چروک‌های بیش از حد و تیرگی زیر چشم مواجه می‌شویم.

روش تشخیص افتادگی پلک

همانطور که گفته شد در اکثر مواقع، افتادگی پلک از ظاهر چشم‌ها قابل تشخیص است. اما گاهی تشخیص و اطمینان از وجود این مشکل به معاینه فیزیکی احتیاج دارد. پیشنهاد می‌شود پیش از هر اقدامی برای درمان افتادگی پلک حتما به یک متخصص مراجعه کنید. متخصصین برای تشخیص، از آزمایشات زیر استفاده می‌کنند:

• معاینه لامپ شکاف
• تست میدان دیداری
• تست تحرک چشم (حرکت چشم)
• تست تنسیلون (tensilon) یا ادروفونیوم (برای تشخیص میاستنی گراویس)

راه‌های پیشگیری افتادگی پلک

هنوز راه قطعی برای پیشگیری از افتادگی پلک وجود ندارد. میان پتوز و شاخص توده بدنی یا مواردی مثل سیگار کشیدن و مصرف الکل ارتباط محکمی دیده نشده است. اما می‌توانیم با معاینه منظم چشم توسط پزشک و توجه به علایم این عارضه، به تشخیص بیماری و روند درمان آن سرعت ببخشیم. همچنین پرهیز از استفاده از لنزهای تماسی غیرضروری، یا مالش بیش از حد چشم و انجام برخی حرکات ورزشی می‌تواند تا حدودی به جلوگیری از ضعف ماهیچه پلک کمک کند. در ادامه در مورد ورزش‌های موثر در جلوگیری یا بهبود این عارضه بیشتر صحبت خواهیم کرد.

ورزش افتادگی پلک

اگر افتادگی پلک بر اثر کم‌خوابی و موارد مشابه باشد؛ بعضی از ورزش‌ها می‌توانند به بهبود آن نیز کمک کنند. این ورزش‌ها عبارتند از:

پلک زدن با سرعت کم و زیاد

حدود یک دقیقه سریع‌تر و بعد به‌آرامی اما با قدرت بیشتر پلک بزنید. عضلات پلک‌ را منقبض نموده و با قدرت به آن‌ها فشار وارد کنید. چشمک زدن‌ سریع و محکم نیز در بهبود این مشکل موثر خواهد بود.

تحریک عضلات چشم

روزانه چند دقیقه حرکت چشم‌های خود را متمرکز کنید. همچنین می‌توانید از دستگاهی مثل مسواک برقی، برای وارد کردن فشار و تحریک عضلات پلک کمک بگیرید.

گرم کردن و ماساژ چشم

کارهایی از قبیل ماساژ دادن و تمیز کردن چشم و پلک‌ باعث افزایش پاسخ عصب و بهبود گردش خون می‌شود. این عمل ضمن تقویت پلک‌ها، آن‌ها را منعطف و نرم‌تر می‌کند.

تراتاکا یا یوگای چشم

با فاصله یک متر از یک شی بنشینید و تا زمان تولید اشک و خستگی چشم‌ها، به آن شی خیره شوید. تمرینات  Bahiranga  در یوگا نیز به این‌صورت است که در حالت مدیتیشن سر را صاف نگه می‌داریم و کف دو دست ‌را رو به پایین قرار می‌دهیم. با چشم باز به یک نقطه در روبروی خود نگاه کرده و بدون حرکت سر، فقط با حرکت چشم‌ها، ابتدا چند ثانیه بدون پلک زدن به طرف راست، بعد به نقطه مرکزی و سپس سمت چپ خود نگاه می‌کنیم.

ورزش لیفت ابرو

با کمک انگشتان سعی کنید ابرو‌ها را بالا ببرید و در همین حین چشم خود را ببندید. این حرکت را روزی چند بار انجام دهید.

پوشاندن یک چشم

برای تقویت چشم ضعیف‌تر خود، چشم دیگر را بپوشانید تا چشم ضعیف بیشتر استفاده شود.

تمرین مقاومتی چشم

روش انجام این ورزش به این‌شکل است که ابروهای خود را بالا می‌برید و چند ثانیه انگشتانتان را زیر آن‌ها نگه‌ می‌دارید. حالا در همان حالت ابرو‌ها را پایین بیاورید تا عضلات پلک با مقاومتی مشابه وزنه‌برداری مواجه شوند.

دقت داشته باشید که برای درمان پتوز شدید هیچ ورزش خاصی که نتیجه حتمی داشته باشد وجود ندارد؛ حتی گاهی منجر به بدتر شدن این مشکل می‌شود.

ضرورت درمان افتادگی پلک

افتادگی پلک می‌تواند ثابت، پیش‌رونده و یا منقطع و دوره‌ای باشد. در موارد خفیف‌تر که دید و یا ظاهر شما تغییر چندانی نمی‌کند و آزاردهنده نیست؛ ممکن است نیازی به درمان نباشد. اما افتادگی پلک در کودکان مانع رشد طبیعی بینایی آن‌ها می‌شود. بنابراین درمان زودهنگام برای کودک بسیار ضروری است. در مواقعی که پلک فوقانی، بیش از حد پایین بیاید نیز منجر به مسدود شدن دید خواهد شد و درمان الزامیست. غالبا پتوز شدید می‌تواند باعث بروز عوارضی جدی، شامل موارد زیر شود:

• مشکلات گردن: اگر مجبور شوید برای دیدن، مدام چانه خود را بالا بگیرید؛ در دراز مدت، این عمل منجر به ایجاد مشکلات گردن، سفت شدن عضلات پیشانی و تاخیر در رشد کودکان خواهد شد.
• آستیگماتیسم: وقتی پلک به جلوی چشم فشار وارد کند؛ شکل چشم به تدریج تغییر پیدا خواهد کرد و سبب اعوجاج بینایی می‌شود.
• تنبلی چشم: ایجاد آستیگماتیسم و عیوب انکساری دیگر، ممکن است موجب آمبلیوپی یا تنبلی چشم شوند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

با توجه به آنچه درباره نیاز به درمان این مشکل گفته شد؛ افتادگی پلک در کودکان باید سریعا توسط پزشک بررسی شود. همچنین هر زمان که افتادگی پلک در ظاهر یا بینایی شما اثر گذاشت و یا با دوبینی، درد و بسته شدن ناگهانی پلک مواجه شدید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

راه‌های درمان افتادگی پلک

عملکرد ماهیچه‌های پلک در نحوه درمان افتادگی پلک بسیار موثر است. پزشکان، روش درمان این مشکل را براساس علت ایجاد آن تعیین می‌کنند. اگر بر اثر بیماری خاصی به افتادگی پلک مبتلا شده باشید؛ احتمال درمان آن بعد از بهبود بیماری وجود دارد در غیر این‌صورت باید از راه‌های درمان موثر استفاده نمایید.

 درمان افتادگی پلک با بوتاکس

تزریق بوتاکس می‌تواند گاهی برای بهبود افتادگی پلک مورد استفاده قرار گیرد اما در حقیقت یک درمان موقتی است که اثر آن بعد از مدتی از بین می‌رود. حتی در برخی موارد ممکن است به‌طور ناخواسته، ژل بوتاکس به سمت بافت‌های پیشانی و ناحیه بین دو چشم حرکت کند و در نتیجه باعث افتادگی پلک شود.

درمان افتادگی پلک بعد از بوتاکس

معمولا افتادگی پلک بعد از بوتاکس حدود 4 الی 6 هفته بعد برطرف می‌شود و به درمان خاصی نیاز ندارد. اما در موارد حاد از قطره بیریمونیدین برای افتادگی پلک استفاده می‌کنند. این قطره، مقدار مایع قسمت جلوی چشم را کاهش داده و باعث افزایش خروج مایع از چشم می‌شود و به این ترتیب فشار داخل چشم را کم می‌کند. دقت کنید که قبل از استفاده از این دارو باید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

درمان افتادگی پلک با نخ لیفت

روش دیگری که برای رفع این مشکل به‌کار می‌رود؛ استفاده از نخ‌های لیفت و سوزن‌های بسیار ریزی است که نخ‌ها را از زیر پوست رد می‌کنند و با کشیدن این نخ‌ها پوست بالا رفته و اصطلاحا لیفت می‌شود. این روش نیز موقتی است و اگر توسط یک پزشک مجرب انجام نشود ممکن است عوارضی جدی به‌دنبال داشته باشد.

استفاده از دستگاه هایفو

هایفو یکی از روش‌های رفع افتادگی پلک بدون عمل جراحی است که از امواجی مشابه دستگاه‌های سونوگرافی برای جوانسازی، لیفت و سفت شدن پوست استفاده می‌کند و در درمان افتادگی خفیف پلک می‌تواند تا حدودی موثر باشد. کلینیک رویای آبی با وجود بهترین متخصصین این حوزه، مکانی مطمئن برای انجام هایفوتراپی محسوب می‌شود.

 استفاده از دستگاه ترماژ

ترماژ نام یه دستگاه آمریکایی است که با استفاده از امواج RF، سبب تحریک کلاژن‌سازی، جوانسازی پوست و سفت شدن آن می‌شود. هایفو و ترماژ در فناوری انرژی خود، با یکدیگر‌ تفاوت دارند. استفاده از این دستگاه نیز اثر متوسطی برای بهبود افتادگی خفیف پلک دارد ولی نسبت به دستگاه هایفو اثربخش تر عمل میکند. این روش به عنوان جدیدترین روش درمان در کلینیک رویای آبی، توسط متخصصین با تجربه و خبره انجام می‌شود.

درمان گیاهی افتادگی پلک

ممکن است بخواهید با درمان خانگی افتادگی پلک خود را حل کنید. معمولا در این روش‌های سنتی، از ترکیبات یا روغن‌های گیاهی زیر استفاده می‌شود:

• چای سبز: چای سبز دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است و سبب افزایش حالت ارتجاعی پوست می‌شود. در این روش یک پنبه آغشته به چای سبز دم کرده ولرم را 15 دقیقه روی چشمان خود بگذارید.
• خیار: خیار دارای پتاسیم و ویتامین ث است و برای پوست مفید خواهد بود. می‌توانید برش‌های خیار را در یخچال نگه داشته و سپس حدود 15دقیقه روی چشم خود بگذارید.
• آلوئه ورا: آلوئه ورای تازه را روی پلک گذاشته و چشم را ماساژ دهید تا از فواید آن بهره‌مند شوید.
• چای بابونه: یک تکه پنبه را به دمنوش سرد چای بابونه آغشته کرده و 10 دقیقه روی پلک‌های خود قرار دهید. بابونه حاوی آنتی اکسیدان است و برای سفت شدن پوست و درمان تیرگی زیر چشم مفید خواهد بود.
• روغن نارگیل: با روغن نارگیل، ناحیه دور چشم خود را به‌آرامی ماساژ دهید تا از خواص آبرسانی آن استفاده کنید.

در روش‌های خانگی معمولا از تکه‌های یخ و سفیده تخم مرغ نیز استفاده می‌کنند. اما باید توجه داشته باشید که چشم و ناحیه اطراف آن بسیار حساس هستند و استفاده خودسرانه و بدون تجویز پزشک از این مواد طبیعی، ممکن است باعث ایجاد التهاب یا حساسیت شده و مشکل جدیدی برای شما به‌وجود آورد.

طب سوزنی

طرفداران طب سنتی از این روش برای افتادگی پلک ناشی از سکته استفاده می‌کنند. اما برای کسانی که به‌طور مادرزادی یا به علت ضربه و بیماری خاص، دچار افتادگی پلک شده‌اند فایده چندانی نخواهد داشت.

عصای پتوز

عصای پتوز در واقع زائده‌ای به شکل عصا است که به یک یا دو سمت قاب عینک اضافه می‌شود و پلک را بالا نگه می‌دارد.

جراحی افتادگی پلک

در موارد حاد و یا وقتی افزایش سن عامل ایجاد این عارضه باشد فقط روش عمل افتادگی پلک پیشنهاد خواهد شد. به جراحی افتادگی پلک، بلفاروپلاستی نیز گفته می‌شود. در واقع بهترین و قطعی‌ترین راه درمان پتوز و افتادگی پلک روش جراحی است که نتیجه دائمی دارد. اما مراجعه به یک دکتر خوب برای عمل افتادگی پلک بسیار حائز اهمیت است. همچنین فاکتورهای گوناگونی می‌توانند بر هزینه عمل افتادگی پلک موثر باشند این عوامل شامل وخامت مشکل، سن و شرایط بیمار، افتادگی در پلک بالا و پایین یک یا دو چشم و… خواهد شد. در کلینیک رویای آبی هزینه جراحی افتادگی پلک را به‌طور دقیق تخمین زده و به اطلاع بیمار می‌رسانند.

در جدول زیر جمع‌بندی‌ روش‌های گوناگون درمان، ارائه شده است:

روش درمان		نوع درمان	میزان تاثیر	هزینه درمان
جراحی افتادگی پلک	تهاجمی		بسیار بالا و دائمی	وابسته به عوامل مختلف
درمان گیاهی	غیرتهاجمی		تاثیر کم با احتمال تشدید مشکل	–
قطره چشم	غیرتهاجمی		متوسط، جهت کاهش فشار بعد از بوتاکس	متناسب با قدرت اثرگذاری
دستگاه هایفو	غیرتهاجمی		کم، برای موارد خفیف‌تر	مقرون‌به‌صرفه‌تر از لیفت و روش‌های مشابه
دستگاه ترماژ	غیرتهاجمی		متوسط، برای موارد خفیف‌تر	هزینه بالا با توجه به آمریکایی بودن دستگاه
طب سوزنی	غیرتهاجمی		فقط در افتادگی پلک بر اثر مشکل عصب عضله	بسته به تعداد جلسات
عصای پتوز	غیرتهاجمی		بیشتر عملکرد کنترلی دارد تا درمانی	وابسته به نوع و جنس عینک
استفاده از نخ لیفت	غیرتهاجمی		موقتی و محدود	وابسته به نوع و تعداد نخ و داروهای لازم
استفاده از بوتاکس	غیرتهاجمی		موقتی و محدود	وابسته به مقدار مواد و برند بوتاکس
ورزش پلک	غیرتهاجمی		در پیشگیری موثر است	–

سخن پایانی

از آنجایی که پلک‌ها علاوه بر ظاهر، برای سلامت چشم و بینایی ما نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ وجود عارضه‌ای چون افتادگی پلک بسیار آزاردهنده خواهد بود. برای درمان این مشکل باید از روش‌های نوین و مطمئن، دستگاه‌های به‌روز و متخصصین مجرب کمک گرفت. اگر به‌دنبال بهترین کلینیک پوست در تهران هستید که دارای تمام این ویژگی‌های مهم و اساسی باشد پیشنهاد می‌کنیم به کلینیک رویای آبی مراجعه کنید. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه روش‌های درمان، اطلاع از هزینه‌ها یا تخفیفات ویژه و همچنین استفاده از راهنمایی مشاوران متخصص، با کلینیک زیبایی رویای آبی تماس حاصل فرمایید.

سوالات متداول

تفاوت افتادگی پلک با افتادگی ابرو چیست؟

پلک‌های مبتلایان به افتادگی ابرو، با وجود خسته به نظر رسیدن چهره، حالت طبیعی‌ای دارند اما تشخیص دقیق این موضوع توسط متخصص انجام می‌شود.

تفاوت افتادگی پلک چشم و پف چشم در چیست؟

پف چشم بر اثر خستگی، خواب آلودگی و چربی پشت پلک به‌وجود می‌آید و منشا و درمان متفاوتی با پتوز دارد.

افتادگی پلک چه زمانی خطرناک است؟

درمان دیرهنگام در کودکان، مختل شدن بینایی و افتادگی عضله بر اثر تومور مغزی یا سرطان اعصاب و ماهیچه می‌تواند خطرناک باشد.

جدیدترین روش درمان افتادگی پلک چیست؟

دستگاه ترماژ را میتوان جدیدترین روش درمان این مشکل نام برد. این دستگاه ساخت شرکت solta medical آمریکا می باشد که بسیاری از سلبریتی های هالیوود برای جوان تر کردن ظاهر خود و رفع پف چشم خود از این دستگاه استفاده می کنند.

آیا پلاسماجت برای رفع افتادگی پلک بالا خوب هست؟

خیر، ما پلاسما جت نه تنها برای این عمل بلکه برای هیچ کار زیبایی توصیه نمیکنیم، زیرا با توجه به عوارضی که دارد در خیلی از کشورهای پیشرفته مثل کانادا، استرالیا، ژاپن و اتحادیه اروپا ممنوع شده است.

آیا در کلینیک زیبایی رویای آبی عمل پلک توسط پزشک متخصص انجام میشود؟

بله کلیه عمل های زیبایی که نیاز به جراحی دارند توسط فوق تخصص جراح پلاستیک انجام می شود و عمل های غیرتهاجمی توسط متخصص پوست مجموعه انجام می شود.