محاسبه شاخص توده بدن یا به اختصار شاخص BMI، یکی از روش های سنجش وضعیت سلامت شما از نظر اضاف وزن است. درواقع بعد از محاسبه شاخص BMI میتوانید در خصوص سبک زندگی از نظر رژیم غذایی که نیاز دارید و یا میزان ورزشی که باید طی هفته انجام دهید، بهتر تصمیم گیری کنید. در ادامه این مطلب میتوانید از طریق ماشین حساب محاسبه شاخص توده بدن، به صورت رایگان و آنلاین، شاخص BMI را برای خود و یا عزیزانتان اندازه گیری کنید. علاوه بر این میتوانید با اطلاعات کاملی که در خصوص شاخص BMI در اختیارتان قرار میدهیم، تفسیر و تصمیمگیری بهتری داشته باشید. همراه ما باشید.

شاخص BMI معمولا یکی از اولین اقداماتی است که برای سنجش وضعیت سلامت فرد با توجه به وزن و قد وی، مورد استفاده قرار میگیرد. گرچه استفاده از این شاخص به تنهایی به شما برای انتخاب یک سبک زندگی سالم کمک نمیکند، اما میتواند نقطه شروع برای داشتن بدنی سالمتر باشد.

BMI چیست؟

شاخص توده بدنی یا BMI، اندازه بدن شما را نشان می دهد. BMI با استفاده از وزن و قد شما محاسبه می شود و همراه با چندین عامل دیگر، مانند فشار خون و کلسترول، BMI می تواند به تخمین خطر حمله قلبی یا سکته کمک کند. با توجه به این که این شاخص عوامل مهمی مانند سن، جنسیت و ترکیب بدن (چربی، عضله و استخوان) را در نظر نمیگیرد، یک شاخص کلی خوب برای تعیین وضعیت سلامتی شما نیست.

محاسبه شاخص توده بدن به چه کسانی توصیه نمی شود؟

• برخی از گروه های قومی
• زنانی که باردار هستند.
• افراد 19 سال یا کمتر.
• ورزشکاران یا افرادی که عضلات زیادی دارند.
• افراد مبتلا به شرایط خاص که میزان مایعات بدن آنها شرایط ویژه ای دارند (مثلاً نارسایی قلبی).

اندازه گیری دور کمر نیز در کنار محاسبه شاخص BMI مهم است. درواقع اندازه گیری دور کر اطلاعات خوبی از میزان چربی موجود در این ناحیه به پزشک میدهد و میتواند به تخمین دقیقتر احتمال خطر، کمک کند. با این حال، استفاده از این روش هم در زنان باردار، کودکان و افرادی که شکم بزرگی دارند به دلیل شرایط خاص جسمی دقیق نیست.

شاخص BMI چگونه محاسبه می شود؟

همانطور که پیش از این گفته شد، در محاسبه شاخص توده بدن، از پارامترهایی مانند قد و وزن فرد استفاده می شود. نتیجه این محاسبه، میتواند مشخص کند که شما در کدام یک از دسته بندی های کمبود وزن، وزن معمولی، اضافه وزن یا چاقی مفرط قرار میگیرید. شما میتوانید برای محاسبه این شاخص از ماشین حساب آنلاین BMI استفاده کنید. برای استفاده از این ماشین حساب یا فرمول شاخص توده بدن، به اطلاعات زیر نیاز دارید:

• محاسبه وزن بر حسب کیلوگرم
• محاسبه قد بر حسب متر

وزن خود را بر مجذور قد خود تقسیم کنید (BMI = وزن بر حسب کیلوگرم/(قد بر حسب متر) مربع).

محاسبه شاخص BMI چه اهمیتی دارد؟

BMI به عنوان یک شاخص قابل اعتماد از وضعیت سلامت عمومی و وزن شما محاسبه می شود. در واقع با استفاده از نتیجه این شاخص میتوانید متوجه شوید که اضافه وزن دارید یا کمبود وزن! آگاهی از عدد BMI به شما کمک می کند تا برای حفظ وزن مناسب و کاهش خطر ابتلا به بیماری های رایج مانند دیابت، بیماری های عروق کرونر و برخی سرطان ها تلاش کنید.

تحلیل نتیجه محاسبه شاخص توده بدن | شاخص توده بدن سالم چقدر است؟

براساس عددی که از طریق فرمول یا ماشین حساب محاسبه شاخص BMI بدست آوردید، میتوانید بررسی کنید که در کدام یک از دسته های زیر قرار میگیرید:

کمبود وزن (BMI < 18.5):

در صورتی که BMI کمتر از 18.5 باشد، احتمالا از کمبود وزن رنج میبرید و میتواند تا حدی دلیلی برای سایر مشکلات جسمی شما باشد.

وزن معمولی (18.5 ≤ BMI < 24.9):

اگر شاخص توده بدن شما در این محدوده قرار گرفته است، به شما تبریک میگیوییم. چرا که این محدوده نشان دهنده این است که بین قد و وزن شما تناسب وجود دارد و احتمال ابتلای شما به مشکلات متعدد پزشکی، کمتر است.

اضافه وزن (25≤ BMI < 29.9):

اگر در این گروه قرار میگیرید، بهتر است به فکر ورزش کردن و استفاده از رژیم غذایی سالم باشید. زیرا داشتن اضافه وزن میتواند زمینه ساز مشکلات متعددی در آینده برای شما شود.

چاقی مفرط (BMI ≥ 30):

اگر با توجه به شرایط فیزیکی شما، واقعا دچار چاقی مفرط باشید، باید هرچه سریعتر به یک پزشک تغذیه مراجعه کنید.

شاخص BMI ایده آل برای مردان چقدر است؟

اضافه وزن می تواند منجر به انبوهی از مشکلات سلامتی شود. به طور مثال اگر احساس تنبلی یا کمبود انرژی می کنید، به احتمال زیاد چربی زیادی نسبت به قد و وزن خود دارید. به طور کلی، صرف نظر از اینکه شما مرد هستید یا زن، BMI طبیعی در محدوده 18.5 تا 24.9 در نظر گرفته می شود.

شاخص BMI ایده آل برای زنان چقدر است؟

از آنجایی که BMI تابعی از قد و وزن نسبت به یکدیگر است، جنسیت شما اهمیت چندانی ندارد. BMI یا شاخص توده بدنی صرفاً نشان دهنده میزان چربی شما در یک مقدار مشخص قد است. مقادیر BMI از 18.5 تا 24.9 به عنوان طبیعی، کمتر از 18.5 کم وزن، 25 تا 29 اضافه وزن و بالای 29 به عنوان چاق به طور یکسان بین مردان و همچنین زنان در نظر گرفته می شود. بنابراین زنی که BMI 35 دارد در معرض خطرات سلامتی مشابهی با مردانی است که BMI مشابهی دارند.

با این حال بهتر است بدانید که زنان به طور کلی درصد بیشتری از چربی بدن نسبت به مردان دارند. اما این بدان معنا نیست که یک مقدار BMI طبیعی جداگانه برای مردان و زنان وجود دارد. مطالعات نشان داده اند که به طور متوسط، BMI مردان کمی بالاتر از زنان است. اما این تفاوت با افزایش سن تغییر میکند زیرا افزایش وزن در زنان با افزایش سن بیشتر از مردان دیده می شود.

چرا شاخص BMI برای افراد حوزه آسیا متفاوت از دیگر افراد است؟

بر کسی پوشیده نیست که ساختار ژنتیکی هر فرد متفاوت است. مطالعات نشان می‌دهد که آسیایی‌ها با توجه به چربی بدن، سن و جنسیت، BMI کمتری دارند. به همین دلیل محدوده شاخص توده بدن برای آسیایی ها، باید کمتر از دیگر افراد باشد.

در آسیا، BMI بالای 23 به عنوان اضافه وزن (در مقابل 24.9 برای سایر قومیت ها) و BMI 27.5 (در مقابل 30) و بالاتر به عنوان چاق در نظر گرفته می شود.

نحوه محاسبه BMI برای زنان

فرمول محاسبه BMI برای زنان مشابه فرمول (kg/m2) و نمودارهای گروه وزنی مشابه مردان است.

BMI برای کودکان و نوجوانان

محاسبه شاخص توده بدن برای جوانان و نوجوانان هم از طریق فرمول گفته شده و ماشین حساب آنلاین موجود در این صفحه، امکانپذیر است. با این حال باید در نظر داشته باشید با توجه به اینکه کودکان و نوجوانان در سن رشد هستند، بهتر است که این شاخص در بازه های زمانی مختلف برای آنها محاسبه شود. پزشک اطفال معمولاً BMI او را زمانی که حدود 2 یا 3 سال سن دارد محاسبه می کند. اما پزشکان به جای استفاده از محدوده BMI برای بزرگسالان، وضعیت کودکان را از نظر چاقی با استفاده از آنچه که درصد نمودار رشد نامیده می شود، بررسی می کنند. اگر شاخص BMI بین صدک 85 تا 94 باشد، کودک بین 2 تا 18 سال دارای اضافه وزن در نظر گرفته می شود. اگر BMI در صدک 95 یا بیشتر از آن باشد، کودکی در هر محدوده سنی که باشد، چاق محسوب می شود.

جدول bmi مناسب برای کودکان بر اساس سن

سن	پسران	دختران
2 سال	< 16.0	< 15.0
3 سال	< 16.5	< 15.5
4 سال	< 17.0	< 16.0
5 سال	< 17.5	< 16.5
6 سال	< 18.0	< 17.0
7 سال	< 18.5	< 17.5
8 سال	< 19.0	< 18.0
9 سال	< 19.5	< 18.5
10 سال	< 20.0	< 19.0
11 سال	< 20.5	< 19.5
12 سال	< 21.0	< 20.0
13 سال	< 21.5	< 20.5
14 سال	< 22.0	< 21.0

آیا BMI همیشه دقیق است؟

در شاخص BMI تفاوتی بین چربی و عضله وجود ندارد. بنابراین، آنهایی که توده عضلانی بالاتر از حد متوسط دارند، مانند بدنسازان و ورزشکاران، وزن بیشتری خواهند داشت و در نهایت احتمالا شاخص توده بدن بالاتری هم خواهند داشت. همچنین همانطور که پیش از این گفته شد، ممکن است شاخص BMI برای جمعیت ها و افراد خاص، از جمله مردم بومی، ساکنان جزایر اقیانوس آرام، کودکان، زنان باردار و افراد مسن نامناسب باشد. به دلیل این محدودیت ها، محاسبه شاخص BMI را یک روش اندازه گیری سریع و ساده چربی بدن در نظر بگیرید.

روش جایگزین محاسبه اضافه وزن چیست؟

با توجه به اینکه در محاسبه شاخص توده بدن، عوامل متعددی در نظر گرفته نمی شوند، بهتر است که از روش های دیگری مانند آنالیز بدن استفاده کنید. در کلینیک رویای آبی، از بهترین تجهیزات برای آنالیز بدن و سنجش وضعیت سلامتی شما استفاده می شود. در این روش، ترکیبات بدن هم محاسبه شده و تحلیل کاملتری از وضعیت سلامتی شما در اختیارتان قرار داده می شود.

آیا bmi بالا خطر دارد؟

بر اساس بررسی های انجام شده، BMI بالای 25 خطر ابتلا به بیماری های قلبی و فشار خون را در افراد  افزایش می دهد. در ادامه به مهمترین عوارض بالا بودن bmi  برای سلامتی اشاره میکنیم:

آپنه خواب

با افزایش وزن، میزان چربی در تمام نواحی بدن شما، از جمله گردن، افزایش می یابد. این اتفاق میتواند فرایند نفس کشیدن در خواب را برای شما دشوار کند، موجب خروپف کردن یا حتی توقف در نفس کشیدن شما شود. در نتیجه این اتفاق:

• خواب همسرتان مختل می شود
• در طول روز احساس بدخلقی و خستگی خواهید داشت
• در صورت عدم درمان، آپنه خواب می تواند منجر به فشار خون ریوی و نارسایی قلبی سمت راست و آریتمی شود.

آرتروز

با افزایش وزن، فشار زیادی به مفاصل شما از جمله مچ پا، زانو و لگن وارد می شود. بر اساس بررسی های انجام شده، افرادی که BMI بالای ۲۵ دارند، بر اساس فشار، مایع غضروفی که از استخوان هایشان محافظت می کند، به مرور زمان از بین رفته و باعث درد و تورم می شود. در چنین شرایطی، حرکت کردن برای فرد با درد زیادی همراه خواهد بود و در برخی موارد به انجام عمل تعویض مفصل زانو نیاز خواهد بود.

کبد چرب

بیماری کبد چرب شرایطی است که در آن چربی اضافی در کبد فرد، جمع می شود. اگر آزمایش خون نشان دهنده سطح بالای آنزیم های کبدی که به عفونت یا دارو مرتبط نیستند، باشند، پزشک ممکن است برای تأیید ابتلا به این بیماری، سونوگرافی شکمی را تجویز کند. با گذشت زمان، بیماری کبد چرب می تواند بدتر شده و در نهایت می تواند منجر به سیروز شود.

کاردیومیوپاتی

فشار خون بالا که معمولاً با BMI بالا همراه است می تواند منجر به کاردیومیوپاتی شود، بیماری که در آن قلب ضخیم و سفت می شود. در این شرایط قلب قادر به پمپاژ صحیح خون نیست و عملکرد دیگر بخش های بدن دچار مشکل شده و منجر به سکته یا نارسایی قلبی می شود.

bmi مناسب برای ورزشکاران

افرادی که به صورت حرفه ای ورزش می کنند، احتمالاً نسبت به افراد کم تحرک یا غیر ورزشکار، عضلانی تر و تراکم استخوان بیشتری دارند و همین مسئله باعث اضافه وزن در آنها می شود. به همین دلیل، معمولا bmi برای ورزشکاران، مقداری بیشتر از ۲۵ است، مقداری که موجب قرار گرفتن آنها در دسته دارای اضافه وزن می شود. اما براساس CDC، برخی از افراد ورزشکار ممکن است BMI بالایی داشته باشند اما درصد چربی بدنشان پایین باشد. ACE Fitness اعلام کرده است که استفاده از شاخص BMI در ارزیابی بدنسازان یا افرادی که دارای هیکل عضلانی هستند مفید نیست. در این شرایط توصیه شده است که افراد از روش اندازه گیری دور کمر استفاده شود، زنان و مردانی که اندازه دور کمر آنها به ترتیب بیشتر از ۸۹ و ۱۰۲ سانتی متر است، در معرض خطر بیماری های قلبی و فشار خون هستند.

bmi مناسب برای زنان باردار

مقدار افزایش وزن در دوران بارداری، میتواند هم بر سلامت مادر و هم جنین تاثیر بگذارد. به همین دلیل، مهمترین سوالی که برای زنان باردار مطرح میشود این است که تا چه اندازه اضافه وزن، مشکلی برای آنها ایجاد نمیکند؟ با توجه به اینکه زنان باردار از نظر فیزیکی در شرایط خاصی قرار دارند، مقدار bmi مناسب و اضافه وزنی که میتوانند داشته باشند، به صورت زیر است:

BMI قبل از بارداری	افزایش وزن توصیه شده در کل بارداری	افزایش وزن توصیه شده در هر ماه در سه ماهه دوم و سوم بارداری
BMI کمتر از 18.5	12.5 تا 18 کیلوگرم	2 تا 2.6 کیلوگرم
BMI بین 18.5 تا 24.9 (وزن متناسب)	18.5 تا 22.9 کیلوگرم	1.5 تا 2.3 کیلوگرم
BMI بین 25 تا 29.9 (اضافه وزن)	23 تا 27.5 کیلوگرم	1 تا 1.5 کیلوگرم
BMI 30 یا بیشتر	بیش از 27.5 کیلوگرم	0.8 تا 1.2 کیلوگرم