هیپرپلازی سباسه اصطلاحی برای غدد سباسه بزرگ‌شده‌ای است که به شکل پاپول یا ضایعه پوستی زرد رنگ روی صورت معمولاً روی پیشانی یا گونه‌های افراد میانسال و مسن دیده می‌شود. در واقع هایپرپلازی سباسه نوعی تومور خوش‌خیم فولیکول مو است. گاهی این ضایعات با کارسینوم سلول بازال اشتباه گرفته می‌شوند.
این عارضه بی‌ضرر است و نیازی به درمان ندارد. با این حال، به دلایل زیبایی یا در صورت آزاردهنده بودن (مثلاً در اثر تحریک)، پزشک متخصص پوست می‌تواند ضایعات منفرد را با لیزر co2 تبخیری از بین ببرد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد علائم، تفاوت با دیگر مشکلات پوستی و راههای درمان هیپرپلازی سباسه با ما همراه باشید.
هیپرپلازی سباسه چیست؟
هیپرپلازی سباسه (Sebaceous hyperplasia) یک بیماری پوستی خوش‌خیم و شایع است که با افزایش سن شایع‌تر می‌شود. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که غدد چربی پوست بزرگ شده بیش از حد سبوم (روغن یا ماده مومی) تولید کنند و این سبوم زیر پوست گیر کرده و باعث ایجاد برآمدگی‌هایی شود.
توجه داشته باشید که پوست چرب می‌تواند کاملاً طبیعی باشد. غدد سباسه سبوم تولید می‌کنند که ماده‌ای روغنی یا مومی است و پوست و مو را مرطوب و محافظت می‌کند. اما تولید بیش از حد سبوم می‌تواند مشکلاتی مانند مسدود شدن منافذ، آکنه و هایپرپلازی سباسه ایجاد کند.
علل هیپرپلازی غدد سباسه
استرس، هورمون‌ها، رطوبت و ژنتیک از جمله دلایلی هستند که ممکن است پوست شما بیشتر از دیگران چربی تولید کند. غدد سباسه درست زیر پوست قرار دارند. اگر این غدد بیش از نیاز پوست سبوم تولید کنند، ممکن است دچار هایپرپلازی سباسه شوید.
Sebaceous hyperplasia is caused by clogged hair follicles. They can get clogged if you have too many sebaceous glands or if these glands are overactive, making more oil than your skin needs.
هایپرپلازی سباسه به دلیل مسدود شدن فولیکول‌های مو ایجاد می‌شود. این انسداد می‌تواند زمانی رخ دهد که تعداد غدد سباسه زیاد باشد یا این غدد بیش از حد فعال شوند و سبوم بیشتری نسبت به نیاز پوست تولید کنند. Sebaceous Hyperplasia
مصرف برخی داروها نیز ممکن است علت هیپرپلازی سباسه باشد؛ داروهایی مثل سیکلوسپورین (که برای بیماران پیوند عضو استفاده می‌شود) و تاکرولیموس می‌توانند باعث بزرگ شدن غدد چربی شوند. همچنین، درمان‌های ضد HIV نیز ممکن است این عارضه را ایجاد کنند.
اگرچه این مشکل می‌تواند در هر نقطه از پوست رخ دهد، اما در صورت شایع‌تر است.
علائم هیپرپلازی سباسه
هیپرپلازی غدد سباسه به صورت ضایعاتی هستند که ۲ تا ۵ میلی‌متر (۰.۰۸ تا ۰.۲ اینچ) قطر دارند و ممکن است همرنگ پوست (برای همه رنگ‌های پوست) یا کمی زردرنگ باشند. با بررسی دقیق‌تر، یک فولیکول مو در مرکز، احاطه‌شده توسط لوبول‌های زردرنگ قابل مشاهده است. اغلب رگ‌های خونی برجسته‌ای نیز وجود دارند که با استفاده از درموسکوپی بهتر دیده می‌شوند.
هایپرپلازی سباسه هیچ خطری برای سلامتی ندارد، اما ممکن است ظاهر آن برای شما ناخوشایند باشد. توجه کنید که اگر این لکه‌ها برای مدت طولانی باقی بمانند، ممکن است شبیه کارسینوم سلول بازال به نظر برسند. اگر نگران این ضایعات هستید، بهتر است با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.
تشخیص هیپرپلازی سباسه چگونه است؟
هیچ آزمایش آزمایشگاهی لازم نیست. هایپرپلازی سباسه بر اساس معاینه بالینی یا با کمک درموسکوپی تشخیص داده می‌شود. بیوپسی ممکن است برای تشخیص افتراقی با کارسینوم سلول بازال مناسب باشد.
در معاینه فیزیکی، پاپول‌ها دارای فرورفتگی مرکزی (شبیه به ناف) و عروق منشعب هستند که با درموسکوپ بهتر دیده می‌شوند.
در جدول زیر هیپرپلازی سباسه را با سایر ضایعات پوستی مقایسه کرده‌ایم:
| ضایعه پوستی | ظاهر | محل شایع بروز | علت / منشاء | ویژگی‌های تشخیصی |
| هیپرپلازی سباسه | برجستگی‌های کوچک، نرم و زردرنگ یا همرنگ پوست با فرورفتگی مرکزی (ناف‌مانند) | صورت (به ویژه پیشانی و گونه‌ها) | رشد بیش از حد غدد سباسه (چربی) | دارای فرورفتگی مرکزی، معمولاً نرم و بدون التهاب |
| جوش و آکنه | برجستگی‌های قرمز و ملتهب، گاهی حاوی چرک یا سرسیاه و سرسفید | صورت، کمر، قفسه سینه | انسداد و التهاب غدد چربی | معمولاً دردناک، ملتهب و بدون فرورفتگی مرکزی |
| میلیا | برجستگی‌های کوچک، سفید و سفت مانند مروارید | اطراف چشم، گونه‌ها | گیر افتادن کراتین زیر پوست | سفید و سفت، بدون منفذ یا فرورفتگی مرکزی |
| زگیل | ضایعات زبر و برجسته، گاهی شبیه گل‌کلم | دست‌ها، پاها، انگشتان | عفونت ویروسی (HPV) | زبر، سفت و ناشی از ویروس، بدون فرورفتگی مرکزی |
| کراتوز سبورئیک | ضایعات قهوه‌ای یا سیاه، شبیه چسبیده شدن موم روی پوست | تنه، صورت، پشت دست | رشد خوش‌خیم سلول‌های پوست | ظاهر مومی، برجسته و معمولاً تیره‌رنگ، متفاوت از برجستگی نرم هیپرپلازی سباسه |
تفاوت هیپرپلازی با آکنه چیست؟
اگرچه هر دو با تجمع چربی مرتبط هستند، هیپرپلازی غدد چربی و آکنه دو بیماری پوستی متفاوت‌اند. در آکنه، فولیکول‌های پوست مسدود می‌شوند و چربی زیر پوست جمع می‌شود. اما در هیپرپلازی غدد چربی، تجمع چربی در خود غدد چربی اتفاق می‌افتد.
هیپرپلازی تنها ظاهر پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما آکنه می‌تواند به مسائل جدی‌تری مانند التهاب یا اسکار منجر شود.
همچنین هیپرپلازی غدد چربی معمولاً در بزرگسالان و افراد میانسال دیده می‌شود، در حالی که آکنه بیشتر در میان نوجوانان و جوانان شایع است.
تفاوت هیپرپلازی با میلیا چیست؟
میلیا، برآمدگی‌های کوچک، سفید و کیست‌مانندی هستند که زیر پوست ایجاد می‌شوند. هیپرپلازی غدد چربی، رشد بیش از حد غدد چربی پوست است و به صورت برآمدگی‌هایی به رنگ پوست یا زردرنگ روی پوست ظاهر می‌شود.
تفاوت هیپرپلازی با زگیل
هیپرپلازی یک رشد غیرطبیعی سلول‌ها است، در حالی که زگیل یک عفونت ویروسی مسری است.
تفاوت هیپرپلازی با کراتوز سبورئیک
همانطور که دیدیم هیپرپلازی غدد چربی باعث برآمدگی‌های زردرنگ و نرم به دلیل بزرگ شدن غدد چربی می‌شود، اما کراتوز سبورئیک ضایعات پوستی زبر، قهوه‌ای یا سیاه و غیرسرطانی است که از تجمع کراتین ایجاد می‌شود.
درمان هیپرپلازی سباسه چیست؟
اگر پزشک تشخیص دهد که لکه‌های روی پوست شما هیپرپلازی سباسه است، نیازی به برداشتن آن نیست. اما اگر بخواهید، گزینه‌های مختلفی وجود دارد.
درمان‌های اصلی شامل داروهای دارویی مانند تری‌کلرو استیک اسید یا TCA (موضعی) و ایزوترتینوئین (سیستمیک) و درمان‌های فیزیکی مانند کرایوتراپی، فتودینامیک و لیزر درمانی، برداشتن، تراشیدن و کورتاژ است.
کرایوتراپی، کوتر و TCA موضعی ممکن است باعث تغییر رنگ پوست و اسکار شوند، بنابراین نتیجه درمان از نظر زیبایی ممکن است رضایت‌بخش نباشد.
درمان هیپرپلازی با لیزر
پزشک از لیزر برای برداشتن لایه بالایی پوست استفاده می‌کند که به آزاد شدن سبوم و شفاف شدن پوست کمک می‌کند. مناسب‌ترین لیزرها برای درمان این عارضه لیزر تخریبیCO2 هستند.
درمان لیزری هیپرپلازی سباسه با ایجاد سوراخ کوچکی در مرکز ضایعه برای تخلیه آن آغاز می‌شود و برای ضایعات کوچکتر از ۲ میلی‌متر، از لیزر CO2 استفاده می‌شود. در ضایعات بزرگ‌تر (۳ تا ۶.۷ میلی‌متر)، که پیچیدگی بیشتری دارند، رادیوفرکانسی (RF) مکمل لیزر است و با گرم کردن غده چربی، حذف آن را آسان‌تر می‌کند، ضمن اینکه بافت اطراف حفظ شده و خطر بازگشت یا ایجاد اسکار کاهش می‌یابد.
بهبودی پس از درمان ترکیبی لیزر و رادیوفرکانسی برای هیپرپلازی سباسه مشابه درمان‌های لیزری آکنه است و پوسته ایجادشده در کمتر از یک هفته می‌ریزد. بااین‌حال، در ضایعات پیچیده‌تر، پوست ممکن است کمی فرورفته شود و چند ماه طول بکشد تا کاملاً تراز شود.
درمان هیپرپلازی با کوتر
این روش درمانی در کلینیک انجام می‌شود و طی آن پزشک با استفاده از یک سوزن الکتریکی، برآمدگی‌ها را گرم کرده و تبخیر می‌کند. پس از انجام درمان، دَلَمه کوچکی ایجاد می‌شود که بعد از افتادن آن، برآمدگی کوچکتر شده یا کاملاً از بین می‌رود. ممکن است در اثر الکتروکوتر برای ضایعه چربی اسکار خفیفی باقی بماند.
درمان هیپرپلازی با فتودینامیک تراپی
پزشک محلولی را روی پوست شما اعمال می‌کند. در قسمت‌های حساس مانند صورت، این محلول باید حدود یک تا دو ساعت روی پوست باقی بماند، اما در سایر نقاط بدن ممکن است نیاز باشد محلول برای مدت طولانی‌تر یا حتی تمام شب روی پوست بماند. پس از این مرحله، پزشک با استفاده از یک نور مخصوص، لکه‌ها را هدف قرار داده و درمان می‌کند.
فتودینامیک تراپی با طول موج ۱۷۲۰ نانومتر که برای واحد غدد سباسه موثر است، آسیب حداقلی به بافت‌های اطراف وارد می‌کند اما نیاز به جلسات متعدد و تجهیزات خاص دارد.
درمان هیپرپلازی با کرایوتراپی
در کرایوتراپی از یک محلول خاص برای انجماد لکه استفاده می‌شود. لکه بعداً خشک شده و می‌افتد، اما ممکن است مقداری تغییر رنگ ایجاد شود.
کرم یا داروی درمان هیپرپلازی
در مواردی که ضایعات شدید، گسترده یا بدشکل هستند، ایزوترتینوئین خوراکی می تواند در برخی بیماران مؤثر باشد، اما به دلیل عوارض جانبی جدی (مانند آسیب کبدی و خطر ناهنجاری های جنینی)، فقط باید تحت نظر متخصص پوست و همراه با آزمایش‌های منظم مصرف شود. این دارو در دوران بارداری استفاده نمی شود.
در زنان، داروهای ضدآندروژن می‌توانند به بهبود ظاهر این عارضه کمک کنند.
کرم‌های حاوی رتینول یا ویتامین A به‌عنوان ماده فعال ممکن است موثر باشند. رتینول از مسدود شدن منافذ با چربی اضافی جلوگیری می‌کند. اگر گزینه‌های بدون نسخه به اندازه کافی قوی نباشند، می‌توانید با مراجعه به متخصص پوست از کرم‌هایی با دوز تجویزی استفاده کنید. محصولات تجویزی قوی‌تر هستند و معمولاً در موارد مقاوم مؤثرترند. در هر صورت، ممکن است چند ماه طول بکشد تا نتیجه ببینید.
درمان خانگی هیپرپلازی سباسه
کمپرس گرم ممکن است به باز شدن منافذ و کاهش موقت اندازه ضایعه کمک کند، اما درمان قطعی محسوب نمی شود. در صورت تداوم یا افزایش ضایعات، مراجعه به متخصص پوست ضروری است.
خطرات درمان هایپرپلازی سباسه
هر نوع درمان خطراتی برای سلامتی به همراه دارد. مهم است که مزایا و معایب هر گزینه درمانی را بدانید تا تصمیم آگاهانه‌ای بگیرید.
اگر برداشتن لکه‌های هایپرپلازی سباسه نیاز به سوزاندن یا بریدن پوست داشته باشد، خطر عفونت وجود دارد. پزشک از ابزارهای استریل استفاده می‌کند، اما ممکن است باکتری‌ها پس از عمل وارد محل زخم شوند. لکه‌ها را برای علائم عفونت بررسی کنید، مانند:
- درد اطراف لکه
- ترشح چرک یا مایع مداوم
- بوی قوی از زخم
- التهاب، قرمزی و تورم
- تب
- بدتر شدن ظاهر زخم
اگر هر یک از این علائم را دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. عفونت اگر زود تشخیص داده شود، به راحتی درمان می‌شود؛ اما اگر رسیدگی نشود، ممکن است به اسکارهای شدیدتری منجر شود.
پیشگیری از هایپرپلازی سباسه
با توجه به زمینه ژنتیکی این عارضه، هیچ راه قطعی برای پیشگیری از هایپرپلازی سباسه وجود ندارد. اما اگر مستعد پوست چرب هستید، می‌توانید با استفاده از محصولات مراقبت از پوست خاص، احتمال بروز آن را کاهش دهید، مانند:
- رتینول: این شکل از ویتامین A به صورت سرم و کرم در دسترس است. رتینول از مسدود شدن منافذ جلوگیری می‌کند و به صورت بدون نسخه یا با تجویز پزشک قابل تهیه است.
- اسید سالیسیلیک: این ماده به شکل لوسیون‌های دارویی، سرم، کرم یا ژل قابل خریداری است. اسید سالیسیلیک به حذف سلول‌های مرده پوست کمک کرده و قرمزی را کاهش می‌دهد.
- نیاسینامید: این شکل از ویتامین B3 به ترمیم سد پوستی کمک کرده و تولید سبوم (پوشش چربی که از خشک شدن پوست جلوگیری می‌کند) را کاهش می‌دهد. این ماده به صورت سرم یا قرص در دسترس است.
سخن پایانی
هیپرپلازی سباسه یک برآمدگی کوچک روی غده چربی پوست است که رشد خوش‌خیم و بی‌خطری در فولیکول مو محسوب می‌شود. این برآمدگی‌ها در بیشتر موارد نیازی به درمان ندارند، اما اگر برایتان آزاردهنده هستند، می‌توانید با متخصص پوست درباره گزینه‌های درمانی مشورت کنید. برای دریافت نوبت مشاوره از پزشکان متخصص، حاذق و باتجربه کلینیک رویای آبی مثل دکتر الهام بهرنگی با ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
هیپرپلازی سباسه چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
هیپرپلازی سباسه به صورت توده‌ها یا برآمدگی‌های کوچک روی پوست ظاهر می‌شود که معمولاً زردرنگ یا همرنگ پوست هستند. این ضایعات با زمینه ژنتیکی اغلب روی صورت، به ویژه پیشانی و گونه‌ها، دیده می‌شوند و به دلیل بزرگ شدن غدد چربی ایجاد می‌گردند. این ضایعات خطرناک نیستند، اما ممکن است از نظر زیبایی مشکل‌ساز باشند.
آیا هیپرپلازی سباسه خودبه‌خود برطرف می‌شود؟
هایپرپلازی سباسه به خودی خود از بین نمی‌رود؛ اما اگر درمان نشود، بی‌ضرر است.
آیا هیپرپلازی سباسه خطرناک یا سرطانی است؟
خیر، هیپرپلازی سباسه خوش‌خیم (غیرسرطانی) است و معمولاً نیازی به درمان ندارد. گاهی اوقات لکه‌های هایپرپلازی سباسه شبیه کارسینوم سلول بازال به نظر می‌رسند. بنابراین، اگر نگران هستید، باید با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.
چطور می‌توان هیپرپلازی را از جوش یا میلیا تشخیص داد؟
هیپرپلازی سباسه با برآمدگی‌های زرد یا همرنگ پوست، غیرملتهب و معمولاً در افراد میانسال دیده می‌شود و با فشار دادن، سبوم شیری‌رنگ خارج می‌کند. آکنه جوش‌های ملتهب و چرکی دارد و میلیا کیست‌های سفید کوچک زیرپوستی هستند که فاقد التهاب و سبوم مایع‌اند.
بهترین روش درمان هیپرپلازی سباسه چیست؟
لیزر CO2 یکی از گزینه های رایج و مؤثر برای درمان این ضایعه است، اما انتخاب روش مناسب بسته به شرایط فرد باید توسط پزشک متخصص پوست انجام شود.
آیا لیزر برای درمان این ضایعه مؤثر است؟
بله، لیزر به خصوص برای ضایعات کوچک تا متوسط (تا ۶.۷ میلی‌متر) نتایج بهتری دارد و بهبودی سریع‌تری (کمتر از یک هفته برای ریختن پوسته) فراهم می‌کنند.
آیا هیپرپلازی بعد از درمان برمی‌گردد؟
بله، هیپرپلازی سباسه ممکن است پس از درمان دوباره ظاهر شود. اگرچه درمان‌هایی مانند لیزر می‌تواند ضایعات قابل مشاهده را به طور مؤثری حذف کند، اما از تشکیل ضایعات جدید در سایر نقاط پوست جلوگیری نمی‌کنند. هیپرپلازی سباسه غالبا ژنتیکی بوده و به دلیل رشد بیش از حد غدد چربی ایجاد می‌شود و این تمایل به رشد بیش از حد حتی پس از درمان می‌تواند ادامه یابد.
منابع:
۰ دیدگاه