علت ایجاد همانژیوم و راههای درمان آن چیست

همانژیوم یک بیماری مادرزادی عروقی رایج است که به دلیل رگ های خونی اضافی در پوست ایجاد می شود. این ضایعه معمولاً یک توده خوش خیم است که دلیل شکلگیری آن هنوز به طور کامل مشخص نیست. گرچه هنوز هیچ ارتباطی بین دلیل شکلگیری این ضایعه و مسائل ژنتیکی وجود ندارد؛ اما بر اساس مطالعات انجام شده، احتمالاً دیگر افراد خانواده نیز به آن مبتلا بوده اند. در این مطلب به بررسی اینکه همانژیوم  چیست و چگونه میتوان آن را تشخیص داد و درمان کرد؛ میپردازیم.

همانژیوم  چیست؟

همانژیوم یا همانژیوم نوزادی، رشد غیر سرطانی عروق خونی است که در کودکان بسیار شایع است. این توده های غیر سرطانی برای مدتی رشد کرده و بعد از مدتی به خودی خود درمان می شوند. این عارضه به طور معمول در اکثر نوزدان مشکلی ایجاد نیمیکند. با این حال، برخی از همانژیوم ها ممکن است باز شوند و خونریزی داشته باشند و در نهایت با زخم و درد همراه شوند.

همانژیوم  بسته به اندازه و مکان شکلگیری اش، ممکن است که تغییر شکل دهد.علاوه بر این، ممکن است با سایر ناهنجاری های سیستم عصبی مرکزی یا ستون فقرات همراه شود. در برخی موارد، این توده در قسمت های داخلی بدن، مانند کبد، سیستم گوارش، مغز و اندام های دستگاه تنفسی، شکل میگیرد.

به طور معمول، همانژیوم  هایی که روی اندامها رشد می کنند، مشکل خاصی برای فرد ایجاد نیمکنند. بر اساس مطالعات انجام شده، همانژیوم در دختران بیشتر از پسران است. این عارضه بیشتر در نوزادان نارس و دوقلوها دیده می شوند. اکثر همانژیوم  ها چند مرحله رشد دارند؛ در هفته های اول زندگی ظاهر میشوند و بعد از تکمیل این دوره، طی 2 الی 3 ماه به طور طبیعی از بین می روند. در صورتی که اثری از این ضایعه روی پوست باقی بماند، با استفاده از جراحی و لیزردرمانی می‌توان جای آنها را از بین برد.

همانژیوم چگونه ایجاد می شود؟

روی پوست

همانژیوم پوست زمانی ایجاد می شود که رگ های خونی به صورت غیر طبیعی در یک ناحیه ای از بدن و روی پوست، رشد کنند.  گرچه هنوز دلیل مشخصی برای شکلگیری این عارضه مشخص نشده است، اما برخی از پزشکان معتقد هستند که همانژیومتوسط پروتئین‌های خاصی که در طول بارداری در جفت تولید می شوند، ایجاد می‌شود.همانژیوم پوست می تواند در لایه بالایی پوست یا در لایه چربی زیرین که لایه زیر جلدی نامیده می شود ایجاد شود. در ابتدا ممکن است که همانژیوم به شکل یک نشان قرمز رنگ و مادرزادی، روی پوست ظاهر شود. اما این قرمزی به آرامی رشد میکند، از سطح پوست بیرون میزند و به سمت بالا رشد میکند.

روی کبد

همانژیوم کبدی در سطح کبد و روی آن ایجاد می شود. این نوع همانژیوم معمولاً از همان بدو تولد همراه فرد است یا در طی زمان و به دلیل حساسیت به استروژن ایجاد می شود. بارداری و گاهی اوقات استفاده از قرص های ضد بار داری، میتوانند اندازه همانژیوم را افزایش دهند.

التبه لازم به ذکر است که علاوه بر پوست و کبد، همانژیوم می‌تواند روی نواحی دیگر بدن رشد کند یا آنها را تحت تاثیر قرار دهد، مانند:کلیه ها، ریه ها، روده بزرگ و مغز.

چه عواملی احتمال ابتلا به همانژیوم کبدی را افزایش میدهند؟

همانطور که گفته شد، دلیل مشخصی برای شکلگیری این ضایعه وجود ندارد. با این وجود برخی عوامل تاثیرگذار در ایجاد همانژیوم کبدی عبارت هستند از:

• سن: همانژیوم کبدی را می تواند در هر سنی ایجاد شود، اما بیشتر در افراد 30 تا 50 ساله تشخیص داده می شود.
• جسنیت: احتمال ابتلا به همانژیوم کبدی در زنان بیشتر از مردان است.
• بارداری: احتمال تشخیص همانژیوم کبدی در زنان باردار بیشتر از زنانی است که هرگز باردار نشده اند.اعتقاد بر این است که هورمون استروژن، که در دوران بارداری افزایش می یابد، ممکن است در رشد همانژیوم کبد نقش داشته باشد.

علائم و نشانه های همانژیوم چیست؟

بسته به محل و اندازه همانژیوم، علائم و نشانه های مختلفی در افراد ظاهر می شود. همانژیوم پوست معمولاً به صورت خراش های کوچک قرمز رنگ یا برآمدگی ظاهر می شود.همانژیوم های پوستی به دلیل ظاهر قرمز تیره خود گاهی اوقات همانژیوم توت فرنگی نامیده می شوند.

در صورتی که همانژیوم در یکی از اندام های داخلی مانند سیستم گوارش رشد یافته باشد، با علائمی همچون حالت تهوع، استفراغ، درد شکمی، از دست دادن اشتها و احساس پری در شکم همراه است.

نحوه تشخیص همانژیوم

در صورتی که همانژیوم روی پوست شکل گرفته باشد، به راحتی و با استفاده از معاینه فیزیکی و بصری، قابل تشخیص است. اما در صورتی که این ضایعه روی یکی از اندام های داخلی بدن شکل گرفته باشد؛ با استفاده از سونوگرافی، ام آر آی و سی تی اسکن تشخیص داده می شود.

روش های درمان همانژیوم چیست؟

توجه: حتما تحت نظر پزشک متخصص بیماری خود یا فرزندتان را پیگیری نمایید و به هیچ عنوان درمان خودسرانه انجام ندهید.

در صورتی که همانژیوم یک عدد و در سایز کوچک باشد، نیازی به درمان ندارد و احتمالاً به خودی خود از بین برود. با این حال در برخی شرایط، احتمالاً به جراحی یا لیزردرمانی نیاز داشته باشند. به عنوان مثال در شرایطی که رخم شوند و یا در نواحی حساس مانند لب ایجاد شده باشند. برخی از رایجترین روش های درمان همانژیوم عبارت است از:

بتا بلاکرز (مسدود کننده های بتا)

• پروپرانولول خوراکی: پروپرانولول خوراکی اولین خط دفاعی برای همانژیوم است که نیاز به درمان سیستمیک دارد.سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) همانژول (پروپانولول هیدروکلراید خوراکی) را در سال 2014  برای درمان همانژیوم تایید کرد.
• بتا بلوکرهای موضعی، مانند ژل تیمولول: این بتابلوکرها را می توان برای همانژیوم های کوچک و سطحی استفاده کرد. استفاده از این روش درمان موضعی برای همانژیوم هایی که در سطح پوست شکل گرفته اند و سایز بزرگی ندارند، مناسب است. در صورتی که استفاده از این دارو توسط پزشک متخصص تجویز شده باشد؛ مشکلی برای فرد ایجاد نخواهد شد.

کورتیکواستروئید

کورتیکواستروئیدها ممکن است به همانژیوم تزریق میشوند تا رشد آن را کاهش دهند و التهاب را متوقف کنند. مصرف استروئیدهای سیستمیک، مانند پردنیزون و پردنیزولون، معمولاً توصیه نمی شود. اما در صورتی که فرد قادر به استفاده از دیگر داروها مانند بلاکرزهای بتا نباشند، استفاده از این دسته دارویی توصیه می شود.

لیزر درمانی

لیزر درمانی می تواند برای از بین بردن همانژیوم در لایه های بالایی پوست استفاده شود.در برخی موارد، جراح ممکن است از لیزر درمانی برای کاهش قرمزی و بهبود ظاهر جای آن استفاده کند.

ژل دارویی

ژل دارویی به نام بکاپلمین (Regranex) برای درمان همانژیوم های مزمن پیشنهاد می شود. لازم به ذکر است که استفاده مکرر از این نوع ژل، خطر ابتلا به سرطان را در فرد افزایش می دهد. بنابراین تا زمانی که پزشک متخصص مصرف آن را توصیه نکرده است، به هیچ عنوان نباید از آن استفاده کرد.

عمل جراحی

اگر همانژیوم به اندازه کافی کوچک باشد که بتوان آن را با جراحی برداشت، پزشک ممکن است جراحی را یک گزینه درمانی در نظر بگیرد.

در صورتی که همانژیوم روی یکی از اندام های داخلی شکل گرفته باشد، بیش از حد بزرگ باشد و احساس درد در فرد ایجاد کند، احتمالاً به یک روش درمانی جدی نیاز دارد. در این شرایط معمولاً یکی از روشهای زیر برای درمان همانژیوم پیشنهاد می شود:

• برداشتن همانژیوم با جراحی
• برداشتن اندام آسیب دیده یا ناحیه آسیب دیده با جراحی
• در همانژیوم کبد، بستن منبع خون اصلی به همانژیوم ممکن است یک گزینه درمانی باشد.